Олег Алексеевич Николаев 1969 ҫулхи декабрӗн 10-мӗшӗнче Хӗрлӗ Чутай районӗнчи Чурпай ялӗнче ҫуралнӑ. 1985 ҫулта Шупашкарти строительство техникумӗнче «Граждан тата промышленность строительствин техник-строителӗ», 1998 ҫулта И.Н. Ульянов ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх университетӗнче «Предприятисен экономики тата предпринимательство ӗҫӗ» специальноҫсене алла илнӗ. 1999 ҫулта ҫак аслӑ…

Чӑваш ташшине кӗвӗ каласа е ушкӑнпа юрласа ташланӑ. Хӗрарӑмсен, арҫынсен, ватӑ ҫынсен, ҫамрӑксен, хӗрсен ташшисем пулнӑ. Кашни ташша уйрӑм кӗвӗпе ташланӑ. Пӗччен, икшерӗн е ушкӑнпа ташламалли ташӑсем те пулнӑ. Ташланӑ чухне хӗрарӑмсемпе арҫынсем пӗр-пӗрне перӗнмен. Ҫуркуннехи-ҫуллахи вӑйӑсенче ҫеҫ хӗрсемпе каччӑсем алла-аллӑн тытӑнса юрланӑ.…

Чӑваш халӑх юрӑҫисем. Ӗлӗк чӑвашра пултаруллӑ халӑх юрӑҫи нумай пулнӑ. Сӑмахран, Эмине ятлӑ юрӑҫ ҫинчен каланисем ку таранчченех сыхланса юлнӑ. Вӑл халӗ Комсомольски районне кӗрекен Виҫпӳрт ялӗнче XIX ӗмӗр пуҫламӑшӗнче ҫуралнӑ. Халӑхра каланӑ тӑрӑх, Эмине пурнӑҫӗ питӗ йывӑр, ӗмӗрӗ кӗске пулнӑ. Унӑн юратнӑ…

Чӗлхе — культура никӗсӗ. Авалхи ҫынсем хӑйсем тавралӑх ҫинчен мӗн курни-пӗлнине ҫырса пыман, астуса юлнӑ. Ҫав пӗлӳ ламран лама (ӑруран ӑрӑва) сӑмах вӗҫҫӗн куҫса пынӑ. Ученӑйсем тӗнчери чӗлхесен шучӗ пирки тӗрлӗрен калаҫҫӗ, ҫапах та вӗсен хисепӗ 2500-тен пуҫласа 6000 таранах теҫҫӗ. Хӑш-пӗр чӗлхесемпе,…

Чӑваш халӑхӗн Вӑтаҫӗр Азире пурӑннӑ несӗлӗсем. Ӗлӗк-авал чӑвашсен тата ытти тӗрӗк халӑхӗсен несӗлӗсем хӗвел тухӑҫӗнче, Вӑтаҫӗр Ази территорийӗнче, пурӑннӑ. Вӑтаҫӗр Ази ҫут ҫанталӑкӗн тӗп зони – ҫеҫен хирсем. Ҫеҫен хирсенче ҫӗр ӗҫӗпе пурӑнма май килмен – пысӑк выльӑх кӗтӗвӗсем тытни кӑна тупӑшлӑ пулнӑ.…

Ҫулсем. Чӑвашсем, Хӗвел тухӑҫӗнчи нумай халӑх пекех, 12 ҫуллӑ календарь ярӑмӗпе усӑ курнӑ. Кашни ҫулӑн хӑйӗн символӗ — чӗр чунӗ пулнӑ. Ҫул ярӑмӗ (цикл) шӑши ҫулӗнчен пуҫланнӑ, унтан ӗне, барс, мулкач (куян), арӑслан, ҫӗлен, лаша, сурӑх, упӑте, чӑх, йытӑ, сысна ҫулӗсем пулнӑ. Уйӑх…

Тӑршшӗ виҫисем. Авал линейкӑсем пулман, ҫынсем вӗсемсӗрех пурӑнма пултарнӑ. Мӗн те пулин виҫмелле пулсан алӑпа виҫнӗ. Ҫакӑн пек тӑршшӗ виҫисемпе усӑ курнӑ: пӳрне — пӳрне хулӑнӑшӗ; ал лаппи — ал лаппи сарлакӑшӗ; шит — сарса тытнӑ шӗвӗр пӳрнепе пуҫ пӳрне хушши; хур —…

Чӑваш тӗррин пӗлтерӗшӗ. Пирӗн халӑх тӗррине тӗнчипех пӗлеҫҫӗ. Ӗлӗкхи тӗрӗсем пире халӗ те хӑйсен илемӗпе тӗлӗнтереҫҫӗ, савӑнтараҫҫӗ. Вӗсене ҫынсем тӗрленине ӗненес те килмест. Чӑваш кил-йышӗнче хӗр ачасене 6-7 ҫултах тӗрлеме вӗрентнӗ. 10-12 ҫул тӗлне вӗсем хӑйсемех тӗрӗсем шухӑшласа кӑларса тӗрлеме пултарнӑ. Пӗр ученӑй…

Йывӑҫран тунӑ япаласем. Эпир халӗ усӑ куракан чылай япалана пластмассӑран тӑваҫҫӗ. Ӗлӗк вӗсене йывӑҫран тунӑ. Йывӑҫран япала тӑвасси таврара вӑрман нумай пулнинчен те килнӗ. Савӑт-сапа тума ытларах ҫӑка, хурӑн, йӑмра тата ытти хӑш-пӗр йывӑҫ юрӑхлӑ пулнӑ. Савӑт-сапана касса эрешленӗ. Йывӑҫ хуппинчен тунӑ япаласене…

Чӑваш ҫӗрӗсен тӗп пайӗ Атӑлӑн сылтӑм ҫыранӗнче – Сӑр тата Сӗве шывӗсем хушшинче вырнаҫнӑ. Ҫакӑ ахальтен мар: чӑваш мӗн ӗлӗкрен хӑйӗн ялӗсене пысӑк тата пӗчӗк шывсем хӗррине лартнӑ. Ҫапла тума ӑна пурнӑҫ хӑй хистенӗ: шыв тӑшмансенчен те хӳтӗлет, хуҫалӑхра та унсӑр май ҫук.…